Lịch sử World Cup
World Cup, giải đấu bóng đá quốc tế danh giá, được tổ chức mỗi bốn năm một lần bởi Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA), dành cho các đội tuyển quốc gia thành viên FIFA. Ý tưởng về việc tổ chức một giải đấu quy tụ các đội tuyển mạnh nhất từ khắp nơi trên thế giới để tranh tài cho danh hiệu vô địch đã xuất hiện từ những năm 1920. Mẫu hình này được khởi xướng bởi một nhóm lãnh đạo bóng đá người Pháp, trong đó nổi bật là Jules Rimet, Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Pháp.
Năm 1928, tại Đại hội FIFA ở Amsterdam (Hà Lan), quyết định chính thức về việc tổ chức giải vô địch bóng đá thế giới đã được thông qua(1). Trước đó, bóng đá chuyên nghiệp đã phát triển mạnh mẽ, nhưng các giải đấu trong khuôn khổ Thế vận hội chỉ dành cho các vận động viên nghiệp dư, không thể đáp ứng đủ nhu cầu của người hâm mộ và các đội bóng chuyên nghiệp.
Ban đầu, giải đấu được gọi là “Cúp thế giới” (World Cup, Coupe du monde), sau đó đổi thành “Cúp Jules Rimet” để vinh danh cựu Chủ tịch FIFA. Sau một thời gian, tên gọi chính thức của giải trở thành “Giải vô địch bóng đá thế giới – Cup Jules Rimet” và cuối cùng là “FIFA World Cup”.
Giải đấu World Cup đầu tiên được tổ chức vào năm 1930 tại Uruguay, thu hút sự tham gia của 13 đội tuyển quốc gia. Đội chủ nhà Uruguay đã giành chiến thắng, sở hữu chiếc cúp vàng đầu tiên mang tên “Jules Rimet”. Tuy nhiên, World Cup đã phải tạm ngừng tổ chức trong hai kỳ vào các năm 1942 và 1946 do ảnh hưởng của Chiến tranh Thế giới thứ II.
Vào những năm 1950, FIFA World Cup nhanh chóng khẳng định vị thế và trở thành sự kiện thể thao lớn nhất thế giới, được tổ chức luân phiên tại các quốc gia thuộc khu vực Châu Âu và Châu Mỹ. Mãi đến năm 2002, giải đấu mới có sự thay đổi đáng kể khi Hàn Quốc và Nhật Bản được chọn làm chủ nhà. Năm 2010, Nam Phi trở thành quốc gia đầu tiên tại Châu Phi tổ chức World Cup.
Hiện nay, thể thức thi đấu của FIFA World Cup 2026 cho phép 48 đội bóng xuất sắc nhất tranh tài tại vòng chung kết và được tồ chức tại 3 quốc gia Mỹ, Mexico và Canada.
| Năm | Quốc gia | Sự kiện đáng nhớ |
|---|---|---|
| 1930 | 🇺🇾 Uruguay | World Cup đầu tiên, Uruguay vô địch |
| 1934 | 🇮🇹 Ý | Ý vô địch lần đầu, lần đầu tổ chức tại châu Âu |
| 1958 | 🇸🇪 Thụy Điển | Pele ra mắt, Brazil vô địch lần đầu |
| 1974 | 🇩🇪 Tây Đức | Cúp vàng FIFA ra đời, Tây Đức vô địch |
| 1998 | 🇫🇷 Pháp | Mở rộng lên 32 đội, Pháp vô địch lần đầu |
| 2022 | 🇶🇦 Qatar | Messi đăng quang, Maroc kỳ tích |
| 2026 | 🇺🇸🇨🇦🇲🇽 Mỹ, Canada, Mexico | Mở rộng lên 48 đội |
| 2030 | 🇪🇸🇵🇹🇲🇦 + 🇺🇾🇦🇷🇵🇾 | Kỷ niệm 100 năm, tổ chức đa châu lục |
| 2034 | 🇸🇦 Ả Rập Xê Út | World Cup lần 2 tại Trung Đông |
Các kỷ lục tại World Cup
Kỷ lục cá nhân (Ghi bàn)
Theo bongdaplus.vn, hai cầu thủ có số lần tham gia nhiều kỳ World Cup nhất là Antonio Carbajal (Mexico) và Lothar Matthäus (Đức), mỗi người đã thi đấu 5 lần. Matthäus cũng là người có số trận đấu nhiều nhất tại World Cup với 25 trận. Huyền thoại Pelé là cầu thủ duy nhất giành chức vô địch World Cup 3 lần trong sự nghiệp.
Cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất tại World Cup là Miroslav Klose của Đức, với 16 bàn thắng sau 4 kỳ tham dự. Tiếp theo là Ronaldo của Brazil với 15 bàn và Gerd Müller (Đức) với 14 bàn. Just Fontaine (Pháp) giữ kỷ lục về số bàn thắng trong một kỳ World Cup, khi ghi 13 bàn tại giải năm 1958.
Klose cũng là cầu thủ nhận huy chương World Cup nhiều nhất với 1 huy chương vàng, 1 huy chương bạc và 2 huy chương đồng. Anh là người duy nhất có đủ tất cả các loại huy chương tại các kỳ World Cup mà mình tham dự.
Mário Zagallo và Franz Beckenbauer là hai người duy nhất vô địch World Cup cả với tư cách cầu thủ và huấn luyện viên. Zagallo giành chiến thắng vào các năm 1958 và 1962 khi còn là cầu thủ, và vô địch năm 1970 khi đã chuyển sang làm huấn luyện viên. Beckenbauer vô địch năm 1974 với tư cách đội trưởng đội tuyển Tây Đức và năm 1990 với tư cách huấn luyện viên. Huấn luyện viên người Italy, Vittorio Pozzo, là người duy nhất hai lần giành chức vô địch World Cup trên ghế huấn luyện viên.
Bên cạnh những kỷ lục ghi bàn, Miroslav Klose của Đức cũng ghi dấu ấn với 16 bàn thắng trong suốt bốn kỳ World Cup. Một thành tích khác khó có thể phá vỡ là của Just Fontaine (Pháp), người ghi 13 bàn trong một kỳ World Cup duy nhất vào năm 1958.
World Cup cũng chứng kiến những tài năng trẻ nổi bật và những “lão tướng” kiên cường. Pelé, “Vua bóng đá” người Brazil, trở thành cầu thủ trẻ nhất ghi bàn tại World Cup khi mới 17 tuổi 239 ngày tại kỳ World Cup 1958. Ở phía ngược lại, Roger Milla (Cameroon) trở thành cầu thủ lớn tuổi nhất ghi bàn tại World Cup khi ở tuổi 42 vào năm 1994.
Kỷ lục cá nhân (Ra sân và thủ môn)
Lionel Messi (Argentina) hiện là cầu thủ ra sân nhiều trận nhất tại World Cup với 26 trận. Về thủ môn, Peter Shilton (Anh) và Fabien Barthez (Pháp) cùng nắm giữ kỷ lục giữ sạch lưới nhiều trận nhất tại World Cup, với 10 trận mỗi người. László Kiss (Hungary) cũng lập kỷ lục ghi hat-trick nhanh nhất trong lịch sử World Cup chỉ trong vòng 7 phút trong trận đấu với El Salvador năm 1982.
Kỷ lục đội tuyển
World Cup không chỉ vinh danh cá nhân xuất sắc mà còn là nơi khẳng định sức mạnh tập thể. Brazil là đội tuyển có số lần vô địch nhiều nhất với 5 lần, trong khi Đức giữ kỷ lục về số lần vào chung kết với 8 lần. Brazil cũng dẫn đầu về số trận thắng tại World Cup với 76 trận, và là đội ghi nhiều bàn thắng nhất với 237 bàn.
Ngoài ra, Brazil là đội duy nhất tham gia tất cả 20 vòng chung kết và hiện giữ kỷ lục với 5 lần vô địch. Theo sau là Italy và Đức với 4 lần lên ngôi, Argentina với 3 lần, còn Pháp và Uruguay cùng có 2 lần vô địch. Anh và Tây Ban Nha mỗi quốc gia có một lần vô địch.
Kỷ lục khác
Ngoài những kỷ lục đáng nhớ về thành tích đội tuyển, World Cup cũng chứng kiến những trận đấu với tỷ số ấn tượng. Trận đấu giữa Hungary và El Salvador năm 1982 là trận có tỷ số đậm nhất trong lịch sử với chiến thắng 10-1. Trong khi đó, trận chung kết giữa Thụy Điển và Brazil năm 1958 đã tạo ra một bữa tiệc bàn thắng với tỷ số 2-5.
Một số kỷ lục độc đáo khác bao gồm bàn thắng nhanh nhất trong lịch sử World Cup của Hakan Şükür (Thổ Nhĩ Kỳ), ghi bàn vào lưới Hàn Quốc chỉ sau 10.8 giây, và trận đấu có lượng khán giả đông nhất với 199.854 người trong trận Brazil gặp Uruguay tại Maracanã năm 1950. Những trận đấu đầy căng thẳng, như trận đấu giữa Hà Lan và Bồ Đào Nha năm 2006 với 16 thẻ vàng và 4 thẻ đỏ, cũng tạo nên dấu ấn không thể quên.
Bảng tóm tắt các kỷ lục vĩ đại tại World Cup qua các mùa giải:
| Danh mục | Kỷ lục | Cầu thủ/Đội tuyển | Quốc gia | Năm thiết lập (nếu có) |
|---|---|---|---|---|
| **Kỷ lục cá nhân (Ghi bàn)** | Cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất | Miroslav Klose | Đức | 2002-2014 |
| **Kỷ lục cá nhân (Ghi bàn)** | Cầu thủ ghi nhiều bàn nhất trong một kỳ World Cup | Just Fontaine | Pháp | 1958 |
| **Kỷ lục cá nhân (Ghi bàn)** | Cầu thủ trẻ nhất ghi bàn | Pelé | Brazil | 1958 |
| **Kỷ lục cá nhân (Ghi bàn)** | Cầu thủ lớn tuổi nhất ghi bàn | Roger Milla | Cameroon | 1994 |
| **Kỷ lục cá nhân (Ghi bàn)** | Cầu thủ ghi hat-trick nhanh nhất | László Kiss | Hungary | 1982 |
| **Kỷ lục cá nhân (Ra sân & Thủ môn)** | Cầu thủ ra sân nhiều trận nhất | Lionel Messi | Argentina | 2006-2022 |
| **Kỷ lục cá nhân (Ra sân & Thủ môn)** | Thủ môn giữ sạch lưới nhiều trận nhất | Peter Shilton, Fabien Barthez | Anh, Pháp | |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Vô địch World Cup nhiều lần nhất | Brazil | Brazil | 5 lần (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Vào chung kết World Cup nhiều lần nhất | Đức | Đức | 8 lần |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Số trận thắng nhiều nhất tại World Cup | Brazil | Brazil | |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Ghi nhiều bàn thắng nhất tại World Cup | Brazil | Brazil | |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Chuỗi trận thắng dài nhất tại World Cup | Brazil | Brazil | 11 trận (2002-2006) |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Tỷ số đậm nhất trong một trận đấu | Hungary 10 – 1 El Salvador | Hungary, El Salvador | 1982 |
| **Kỷ lục đội tuyển** | Trận chung kết có nhiều bàn thắng nhất | Thụy Điển 2 – 5 Brazil | Thụy Điển, Brazil | 1958 |
| **Kỷ lục khác** | Thời gian ghi bàn nhanh nhất | Hakan Şükür | Thổ Nhĩ Kỳ | 2002 |
| **Kỷ lục khác** | Số lượng khán giả kỷ lục trong một trận đấu | Brazil vs Uruguay | Brazil, Uruguay | 1950 |
| **Kỷ lục khác** | Số thẻ phạt nhiều nhất trong một trận đấu (thẻ vàng/thẻ đỏ) | Hà Lan vs Bồ Đào Nha (16/4) | Hà Lan, Bồ Đào Nha | 2006 |
Kết luận
Trên là tất cả thông tin về lịch sử World Cup và các kỷ lục vĩ đại nhất tại các mùa World Cup từ xưa đến nay. World Cup 2026 chắn chắn sẽ là một mùa đang nhớ với thể thức thi đấu Vòng loại và vòng chung kết mới lạ, lần đầu tiên 3 quốc gia cùng đăng cai tổ chức. Hãy theo dõi FUN88 blog để cập nhât tất cả các thông tin mới nhất và chính xác nhất về World Cup cũng như các thông tin thể thao khác.
